Lezing: Romeinse en inheemse voedingsgewoonten langs de limes

Onderzoek naar soldatenkost en andere Romeinse eetgewoontes, ook in Alphen aan den Rijn

Een leger marcheert op zijn maag. Daar was Julius Caesar al van doordrongen, want zijn geschiedschrijvers repten met enige regelmatig over de wijze waarop het leger met voedsel moest worden bevoorraad. Schriftelijke bronnen uit verschillende perioden van het Romeinse rijk vertellen over de rantsoenen van de soldaten, en de afwijkingen op die rantsoenen. Zo is er overgeleverd dat soldaten in opstand kwamen omdat ze tijdens een veldtocht te veel vlees te eten kregen. Een andere algemene regel was dat iedereen in het leger hetzelfde at, maar van keizer Trajanus werd speciaal vermeld dat hij hetzelfde at als zijn soldaten. Tussen historische bronnen en werkelijkheid kunnen grote verschillen voorkomen. Dat maakt het vergelijken van archeologische gegevens met historische bronnen zo interessant. In de afgelopen 20, 30 jaar is veel informatie over voedsel beschikbaar gekomen uit archeologisch onderzoek.

In eerste instantie lag de nadruk op de productie van voedsel door de Romeinse boeren. Konden zij wel genoeg produceren voor het Romeinse leger? Later verschoof de aandacht naar het Romeinse leger. Waar kwam het voedsel voor het Romeinse leger vandaan en hoe was de bevoorrading georganiseerd? Nog weer later – en dat is het onderwerp van de laatste jaren – ligt de nadruk op de gerechten die zijn bereid op het platteland, in de stad en in de forten langs de limes. In deze lezing gaat het over al die verschillende aspecten van de voedselvoorziening in de Romeinse tijd in onze streken, waarbij het fort van Alphen aan den Rijn niet ongenoemd blijft.