Nieuw stuk limesweg gevonden

Bij opgravingen door Vestigia is in juli 2018 tussen Zwammerdam en Bodegraven een nieuw stuk van de Romeinse limesweg ontdekt en vastgelegd. De opgravingen waren noodzakelijk vanwege de bouw van een kleinschalig zorgcentrum door Ipse De Bruggen op het erf van de voormalige boerderij Molenzicht aan de Rijksstraatweg in Zwammerdam. Uit meldingen van amateurarcheologen en eerder uitgevoerd booronderzoek was bekend dat tussen de spoorlijn Alphen – Bodegraven en het boerderijenlint aan de Rijksstraatweg in de ondergrond op sommige plaatsen onder de weilanden een grindspoor aanwezig is. Een van die percelen is nu nader onderzocht.   

Voorlopige resultaten
Bij de opgravingen is op de eerste plaats de zuidoever van de Romeinse Rijn teruggevonden. Deze lag ter hoogte van Zwammerdam enkele honderden meters zuidelijker dan de huidige Oude Rijn. De Rijn was toen ook veel breder dan die nu is. Langs de oever lag een smal stuk iets hoger opgeslibde grond, de oeverwal. Daarop is de weg aangelegd. Tussen Zwammerdam en Bodegraven was die oeverwal heel smal, niet meer dan enkele tientallen meters breed. Daarachter begon vrijwel gelijk een moerassig komgebied. Veel ruimte voor een weg was er niet en daarom lag de weg ook vrijwel langs de waterkant. 

Constructie van de weg
De Romeinse militairen bouwden hun wegen in onze streken volgens een min of meer vast concept. Er waren echter een aantal uitvoeringsvarianten toegesneden op de mogelijkheden en beperkingen van het landschap. Het nu ontdekte stuk weg is vrij eenvoudig uitgevoerd. Op de oeverwal is een strook van 20 m breed aan de landzijde afgebakend met een smalle bermsloot. Aan de binnenkant daarvan is de oever opgehoogd met klei zodat de natuurlijk aanwezige rug wat breder en hoger werd. Daarop is een grindpakket aangebracht dat in de eeuwen daarna grotendeels in de ploegvoor is opgenomen en verspreid is geraakt over een breder gebied. Hoe breed het eigenlijke wegdek in de Romeinse tijd was, laat zich daarom niet meer precies vaststellen, maar waarschijnlijk was dat niet meer dan 6 tot 8 m. 
   
Andere aanwijzingen
Veel ruimte voor andere activiteiten was er op de smalle oever naast de weg niet. Er zijn dan ook in de opgegraven strook geen sporen van Romeinse bewoning of ander landgebruik gevonden. Het schaarse begeleidende vondstmateriaal vormt daarvoor een bevestiging. Gelukkig is er wel genoeg gevonden om een andere datering dan in de Romeinse tijd (1e – 3e eeuw na Chr.) uit te sluiten. 

Belang
De aangetroffen weg is weer afgedekt en wordt met een uitzondering van een klein stukje verbrede sloot verder gespaard in de nieuwe inrichting. Het nieuwe stukje Romeinse weg maakt het mogelijk het tracé van de limesweg tussen de Romeinse forten bij Zwammerdam-Hooge Burch en die in het centrum van Bodegraven preciezer te projecteren. Tot nu toe werd in dit stuk nog gewerkt met verschillende alternatieven. Het is de bedoeling dat het tracé met de rest van de Nederlandse limes onderdeel gaat uitmaken van het Unesco Werelderfgoed. 

Meer over de Romeinse aanwezigheid in Zwammerdam lees je hier.