Ga naar inhoud

In het spoor van Corbulo

| Pim Möhring

Moet je naar Rome voor de Romeinen? Nee. Sterker nog, de Romeinen zijn zelfs in onze eigen achtertuinen te vinden, zoals in die van mij. Vandaag maak ik een fietstocht langs een aantal plekken waar de Limes weer zichtbaar is gemaakt: Forum Hadriani, een reeks Romeinse mijlpalen en het kanaal van Corbulo. Allen uitstekend te bereiken met de fiets vanaf Den Haag CS of station Voorburg goed te combineren met een bezoek aan het Museon en museum Swaensteyn in Voorburg.

Vanuit mijn woonplaats Den Haag vertrek ik met de fiets naar Forum Hadriani, een van de oudste plaatsen in Nederland, dat vandaag de dag in Voorburg ligt. Forum Hadriani was oorspronkelijk de hoofdstad van de stam der Cananefaten maar groeide uit tot een Romeinse nederzetting in de eerste eeuw n. Chr. Vele vondsten die hier gedaan zijn, zijn terug te vinden in een permanente expositie in het museum Swaensteyn te Voorburg. Ook buiten is er veel te zien, zoals de gedenksteen in park Arentsburgh (hier lag in het verleden Forum Hadriani), evenals diverse borden met uitgebreide informatie over het Forum. Als je een rondje loopt, wordt duidelijk hoe het hier vroeger geweest moet zijn.

Forum Hadriani grenst aan het Fossa Corbulonis, het kanaal van Corbulo, dat door de Romeinse veldheer in de eerste eeuw n. Chr. werd aangelegd en de Oude Rijn met de Maas verbond (van Leiden naar ongeveer Naaldwijk). 

Ik volg de weg die langs het kanaal moet hebben geleid. Na tien kilometer fietsen beland ik in een woonwijk met nieuwbouwhuizen en speelplaatsen. Op een druk kruispunt tref ik mijn doel: replica’s van vier mijlpalen uit Romeinse tijd van keizers Antoninus Pius (138-161 n. Chr.), Caracalla (198-217 n. Chr.), Gordianus III (238-244 n. Chr.) en Decius (249-251 n. Chr.).

Op de zuil van Antoninus Pius is te lezen dat de mijlpaal op vier mijl van Municipium Aelium Cananefatium staat, de officiële naam van Forum Hadriani. Een Romeinse mijl is 1478 meter, ik heb het bij thuiskomst nagekeken en mijn fietstocht van Voorburg naar de mijlpalen was 5.85 kilometer of, beter gezegd, vier Romeinse mijl. Het klopt dus! Het is interessant om de Romeinse mijlpalen te zien op de plaats waar ze zijn gevonden (eigenlijk aan de overkant van de weg maar die plek is inmiddels al volgebouwd). De originele mijlpalen kun je vinden in het Museon.

Ik fiets dezelfde weg terug langs het kanaal van Corbulo richting Leidschendam. Hier is in de wijk Rietveld een reconstructie te vinden van het kanaal van Corbulo inclusief een Romeinse brug. Archeologisch onderzoek in Leidschendam heeft uitgewezen dat het kanaal zich hier ook daadwerkelijk bevond. Hopelijk gaan de archeologen hier in de toekomst nog veel meer ontdekken, zodat ik weer een goede reden heb om terug te komen. 

Voor de historische fietstoerist die nog wel even door kan: doorfietsen kan langs de Vliet naar Leiden en Katwijk. Kijk hier voor deze mooie route langs de Limes.